Η Πολωνία και άλλα γειτονικά κράτη συμφώνησαν να βοηθήσουν στην εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία στις παγκόσμιες αγορές, αφού η ρωσική εισβολή μπλόκαρε τις εξαγωγές πέρυσι. Μέρος της προσφοράς αυτής συσσωρεύεται τώρα στην ανατολική Ευρώπη και απειλεί τους αγρότες σιτηρών της ανατολικής Ευρώπης.
Οι ντόπιοι καλλιεργητές κράτησαν τη σοδειά τους προσδοκώντας υψηλότερες τιμές μετά τον πόλεμο. Η ευρύτερη παγκόσμια ύφεση έχει αντίθετα ωθήσει τις τιμές προς τα κάτω, αφήνοντας τους αγρότες στην Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία να αντιμετωπίζουν χαμηλότερα έσοδα και να αγωνίζονται να αδειάσουν τα αποθέματά τους πριν από την έναρξη της νέας συγκομιδής το καλοκαίρι.
Οι πολιτικοί ηγέτες, οι οποίοι αρχικά έσπευσαν να υποστηρίξουν την Ουκρανία, αρχίζουν να διαμαρτύρονται.
"Πρέπει να βοηθήσουμε την Ουκρανία στη μεταφορά και την πώληση σιτηρών σε χώρες εκτός της ΕΕ", ανέφερε σε ανάρτησή του στο Facebook ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι, ο οποίος πριν από τέσσερις μήνες προσέφερε 20 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει την Ουκρανία να εξάγει τα σιτηρά της στην Αφρική. "Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει εις βάρος των πολωνών γεωργών και των τοπικών αγορών".
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να περιορίσει την ποσότητα της ουκρανικής προμήθειας που εισέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επειδή αποσταθεροποιεί τις τοπικές αγορές, είπε.
Η υπερκάλυψη είναι σε μεγάλο βαθμό τοπική. Οι εξαγωγές της Ουκρανίας στις παγκόσμιες αγορές εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από τα προπολεμικά επίπεδα, καθώς η συμφωνία για την απομάκρυνση των σιτηρών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας παραμένει επισφαλής.
Η εισβολή της Ρωσίας προκάλεσε ανησυχίες για την επιδείνωση της επισιτιστικής κρίσης, καθώς οι τιμές των τροφίμων εκτινάχθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ, ενώ τεράστιες ποσότητες σιτηρών και φυτικών ελαίων της Ουκρανίας έμειναν εγκλωβισμένες. Οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να επέμβουν για να διατηρήσουν τη ροή των προμηθειών, με την ανατολική Ευρώπη να αναδεικνύεται σε οδό διέλευσης. Ενώ ορισμένα λιμάνια έχουν ανοίξει ξανά, ο ρυθμός των αποστολών είναι περιορισμένος. Οι σιδηροδρομικές, οδικές και ποτάμιες μεταφορές παραμένουν ζωτικής σημασίας.
Οι εισαγωγές στην Πολωνία αυξήθηκαν σε 2,45 εκατομμύρια τόνους το 2022, από μόλις 100.000 τόνους τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός που μετατράπηκε σε τεράστιο εγχείρημα για το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Ο υπουργός Γεωργίας της Πολωνίας, Χένρικ Κοβάλτσικ, είπε στους παραγωγούς τον Ιούνιο να μην πουλήσουν τα σιτηρά τους επειδή οι τιμές είναι απίθανο να πέσουν. Ωστόσο, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του σιταριού του Σικάγο έχουν μειωθεί σχεδόν στο μισό από τα ρεκόρ που είχαν σημειωθεί αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου, καθώς οι τεράστιες σοδειές σε άλλους βασικούς φορτωτές, όπως η Ρωσία και η Αυστραλία, κατέστειλαν τους φόβους για έλλειψη προσφοράς.
Η ζήτηση για εισαγωγές σιτηρών υποχωρεί επίσης σε περιοχές-κλειδιά, όπως η Βόρεια Αφρική - μία από τις κύριες αγορές σιταριού της ΕΕ - καθώς οι οικονομίες εκεί παραπαίουν, δήλωσε η Χέλενε Ντούφλοτ, αναλύτρια σιταριού στην Strategie Grains.
Στις 17 Μαρτίου, μια ομάδα αγροτών ντυμένων με κίτρινα γιλέκα και σφυρίζοντας με σφυρίχτρες, επιτέθηκε στον Κοβάλτσικ σε μια αγροτική έκθεση στο Κίελτσε της νότιας Πολωνίας. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το χώρο.
Η δυσαρέσκεια μπορεί να έχει πολιτικές συνέπειες. Η Πολωνία και η Σλοβακία αντιμετωπίζουν εκλογές αργότερα φέτος και οι αγρότες αποτελούν σημαντικό εκλογικό σώμα.
Ένας πρώην πρωθυπουργός της Σλοβακίας που απορρίπτει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία προηγείται στις δημοσκοπήσεις.
Οι Ρουμάνοι αγρότες ταξίδεψαν στις Βρυξέλλες την Τετάρτη για να διαμαρτυρηθούν μπροστά από το κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανεμίζοντας πανό που έγραφαν "Οι Ρουμάνοι αγρότες αξίζουν σεβασμό!" Η χώρα, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς καλαμποκιού και σιταριού στην ΕΕ, έχει διευκολύνει περισσότερες από τις μισές εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας από την αρχή του πολέμου.
Σε επιστολή τους προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Βουλγαρία και τα τέσσερα κράτη της ΕΕ που περιβάλλουν την Ουκρανία πίεσαν το μπλοκ να αυξήσει την οικονομική στήριξη προς τους αγρότες, να εξετάσει το ενδεχόμενο αγοράς του πλεονάζοντος σιτηρού για ανθρωπιστική βοήθεια ή ακόμη και να περιορίσει τις εισαγωγές από την Ουκρανία.
Προκύπτουν επίσης ανησυχίες ότι η ίδια η συμφωνία διαμετακόμισης σιτηρών μπορεί να παραβιαστεί.
"Κανείς δεν επιβλέπει τη συμφωνία των κυρίων ότι η Ευρώπη θα είναι έδαφος διαμετακόμισης των σιτηρών της Ουκρανίας προς την Αφρική", δήλωσε ο 'Εμιλ Μάσο, πρόεδρος του Σλοβακικού Επιμελητηρίου Γεωργίας και Τροφίμων. "Δεν δουλεύει, το σιτάρι μένει εδώ"
Εν τω μεταξύ, ο θυμός συνεχίζει να ξεχειλίζει. Στη Βουλγαρία, οι παραγωγοί σιτηρών απέκλεισαν τα συνοριακά περάσματα με τη γειτονική Ρουμανία για τρεις ημέρες, ζητώντας αποζημιώσεις. Σχεδόν το 80% της σοδειάς ηλίανθου του 2022 παραμένει απούλητο και οι αγρότες κατέχουν περισσότερους από 3 εκατομμύρια τόνους σιταριού από πέρυσι, δήλωσε ο Κρασιμίρ Αβράμοφ, από την Εθνική Ένωση Παραγωγών Σιτηρών της χώρας.
Για την ενίσχυση των αγροτών σιτηρών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παράσχει 56 εκατομμύρια ευρώ (60 εκατομμύρια δολάρια) στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Πολωνία, δήλωσε ο Επίτροπος Γεωργίας Janusz Wojciechowski. Η Ρουμανία θα λάβει 10 εκατ. ευρώ, η Βουλγαρία περίπου 17 εκατ. ευρώ και η Πολωνία 30 εκατ. ευρώ. Το ποσό μπορεί να διπλασιαστεί με συγχρηματοδότηση από τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών λέει η Κομισιόν..
